بررسی نامه افسسیان
برای بررسی یک نوشته باید به چند سوال اساسی پاسخ بدهیم:
الف- چه کسی آن را نوشته است؟
ب- چه زمانی آن را نوشته است؟
ت-به چه کسی نوشته است؟
ث- و چرا آن را نوشته است؟
هر چند پاسخ دادن به این سوالات میتواند صدها صفحه را به خود اختصاص دهد اما قصد من این است که در این نوشته من به تمامی این سوالات به اندازه دانش و پژوهش های خود در خصوص این نامه ارزشمند پاسخ بدهم. قدر مسلم این است که نوشتجات بینهایت گسترده ایی در خصوص این نامه در میان ما و از جانب متفکرین و الهیدانان مسیحی در طول تاریخ کلیسا وجود دارد که چه بسا عمیق تر و گسترده تر از این چند خط ناقابل من به این سوالات پاسخ داده اند. به همه این منابع درست و سازنده مسیحی دست مریزاد میگویم! و شما را تشویق میکنم که از آنها، در صورت امکان، استفاده کنید.
چه کسی نوشته است؟
احتمال اینکه این نامه توسط پولس رسول نوشته شده باشد هم با شواهد موجود در خود نامه و هم با شهادت پدران کلیسای اولیه بسیار قوی میباشد. حتی شخصی بنام مارسیون که یکی از منتقدین برجسته نوشتجات عهد جدید در حوالی سالهای ۱۴۰ بعد از میلاد بود در همان قرن اول کلیسای مسیح این نامه را مختص به پولس رسول میدانست[1]. همچنین شواهد عینی این رساله گواه بر این است که پولس رسول نویسنده این رساله میباشد. در ابتدای نامه افسسیان میخوانیم که : « پولس به اراده خدا رسول عیسی مسیح.»(۱: ۱ ) در باب ۲ آیه ۱ میخوانیم « از این سبب من که پولس هستم و اسیر مسیح عیسی » و در ۴ آیه ۱ میخوانیم : « لهذا من که در خداوند اسیر میباشم.» در طول تاریخ کلیسا هیچ شکی از اینکه پولس رسول نویسنده این رساله بوده است نمیباشد.[2]
اما مواردی نیز هست که این تردید را برانگیخته است که نویسنده پولس نمیتوانسته باشد. در ۱: ۱۵ میخوانیم که : « بنابر این من نیز چون خبر ایمان شما را در عیسی خداوند و محبت شما را با همه مقدسین شنیدم.» یا در باب ۳ آیه ۱ و ۲ و ۴ بطور خیلی غیر رسمی مخاطبین خود را صدا میکند که : « از این سبب من که پولس هست و اسیر مسیح عیسی برای شما امتها اگر شنیده باشید تدبیر فیض خدا را که به جهت شما به من عطا شده است.» و « از مطالعه آن میتوانید ادراک مرا در سـر مسیح بفهمید.» اگر برطبق اعتراف خود پولس رسول در اعمال رسولان او سه سال در افسس بوده (اعمال ۲۰ : ۳۱ ) پس او مخاطبین خود را میشناخته است. به نظر متفکرین و کارشناسان کتابمقدس این میتواند گویای شیوه نگارش و بیان مطلب باشد و نه لزوما اینکه نویسنده دیگری را برای افسسیان نام ببریم. زیرا شواهد در خصوص اینکه پولس رسول این نامه را نوشته باشد با شهادت پدران کلیسای اولیه و شواهدی که در خود نامه بیان شده است مطابقت فراوان دارد.
چه زمانی نوشته شده است؟
از آنجایی که این نامه تقریبا هم زمان با نامه های کولسیان و فلیمون نوشته شده است میتوانیم بگوییم در زمان اولین دوران زندانی بودن پولس رسول در روم یعنی حوالی سالهای ۶۲ بعد از میلاد نوشته شده است که همزمان میشود با خاتمه یافتن نامه اعمال رسولان و آغاز دوران زندانی بودن پولس در شهر روم.( اعمال ۲۸ : ۳۰ – ۳۱ )
به چه کسی نوشته است؟
خیلی ها معتقد هستند که این نامه مختص به ایمانداران شهر افسس نبوده است. هر چند در آیه ۱ باب ۱ میخوانیم که « مقدسینی که در افسس میباشند.» مارسیون باور داشت که در حقیقت این نامه به کلیسای لاودیکیه نوشته شده است.[3]( کولسیان ۴ : ۱۶ ) دلیل این گمان این بوده است که چون نامه به کولسیان که قبل از نامه افسسیان نوشته شده بود را شخصی بنام تیخیکس برای کلیسای ایمانداران کولسی میبرد. ( کولسیان ۴ : ۷ ) و در پایان این نامه پولس از ایمانداران کولسی میخواهد که نامه خود را برای ایمانداران لاودیکی بخوانند و نامه به کلیسای لاودیکی را بخوانند( کولسیان ۴ : ۱۶ ) و چون فرستنده نامه افسسیان نیز شخص تیخیکس بوده است.( افسسیان ۶ : ۲۱ ) پس این نامه، نامه افسسیان، در واقع به ایمانداران لاودیکی بوده و نه افسسیان. در این خصوص، یکی از پدران کلیسای مسیح بنام ترتولیان در حوالی سالهای ۲۰۸ بعد از میلاد این ادعای مارسیون را رد کرده و او را متهم میسازد که او عمدتا نام نامه های ارسالی را عوض کرده است و این نامه به ایمانداران افسس نوشته شده است.[4]
چرا نوشته شده است؟
تمام نوشته ها و نامه ها یک دلیل خاص را برای نوشتن دارند. یک دلیلی در کلیسا یک شخص یک موضوع مهم در باره وقایع موجود باعث میشد تا رسولان مسیح برای ایمانداران یا کلیسای خاص نامه ایی را در آن مورد خاص بنویسند و به طور واضح در طول نامه ما این دلیل را مشاهده میکنیم که نویسنده به آن اشاره کرده است. ما هیچ دلیل خاصی برای نوشته نامه افسسیان نداریم! این نامه بنا به دلیل خاصی که پولس بخاطر آن این نامه را نوشته باشد نوشته نشده یا حداقل اینکه در طول نامه این دلیل مشاهده نشده است. اما بنا به بررسی دقیق این نامه و نامه کولسیان که درست قبل از این نامه نوشته شده و ارسال شده بوده است، مشابهات زیادی در بین این دو نامه خواهیم دید.
نامه کولسیان را پولس در پاسخگویی به موج تعالیم نادرست و کاذبی که در بین ایمانداران رواج یافته بود و پولس به آنها تذکر و هشدار میدهد مینویسد. بنظر میرسد که پولس رسول هنوز در شور و حال فکر کردن نامه به کولسیان و مهم نامه خود بوده که اقدام به نوشتن این نامه میکند. اگر نامه کولسیان را باور کنیم که در پاسخگویی به مقید شدن به رسوم شرعی و دینی برای مقدس نشان دادن خود و تاکید کردن بر رفتار درست مسیحی باشد. نامه افسسیان را میتوان بعنوان یاد آوری قدرت و اقتدار مسیح نامید . که در همه آنهایی که در مسیح عیسی از پیش برگزیده شده اند باید در زندگی مسیحی آنها خود را نشان بدهد. در این نامه ما مبحث بزرگ فیض خدا را میخوانیم و به نظر میرسد که نامه افسسیان قصد دارد بگوید که بواسطه تنها فیض خدا بود که از شرارتهای گناه و خشم و غضب خدا که به مرگ ابدی ما میانجامید آزاد شده ایم، پس اکنون برای خداوند بدرخشیم، دیوارهای جدایی بین ملتها و اقوام فروریخته، پس امروز همه ما در یک بدن مشترک یعنی کلیسا در کنار هم قوت و قدرت خدا را به تمام دنیا نشان خواهیم داد. محبت غیرقابل وصف خدا را زندگی میکنیم و با آن در کلیسای مسیح صلح و فیض خدا را اجرا میکنیم. ما با داشتن قدرت مسیح، یعنی همان قدرتی که مسیح را از مرگ برخیزانید که امروز در ماست و در ما عمل میکند بر ضد تمامی نیروهای پلید آسمانی و حملات شیطانی خواهیم ایستاد. ما شخصیت تازه ای در مسیح هستیم پس باید آن شخصیت کهنه و قدیمی را مانند لباسی کهنه در آورده و لباس نو و تازه را در مسیح بپوشیم.
نوشته: حسین گل هاشم
ادامه دارد...
[1] Ibid 256.
[2] Longman III Tremper & Garland E. David The Expositor’s Bible Commentary Zondervan pub. MI. 2006. P 21.
[3] Ibid 260.
[4] Ibid. 261.