برنابا
در همان اوایل آغاز کلیسای مسیح در روم باستان ترتولیان ( ۱۵۵-۲۴۰ ) بود که این نامه را به برنابا ربط داد. هر چند او بطور مستقیم او را نویسنده نامه نمیدید اما نظر بر این داشت که تحت گفته و تاثیر او نوشته شده است. دلیل اینکه این نامه را به برنابا ربط دادند اولا به دلیل اینکه او از قبیله لاوی بود( اعمال ۴: ۳۶ ) و به مراتب با سنت و شریعت و مراسم قربانی کردن و دیگر مراسم معبد آشنایی داشته است که ما بارها و بارها آن را در عبرانیان میخوانیم. به این موضوع میتوانیم شهرت برنابا را بعنوان « تشویق کننده » ( اعمال ۴: ۳۶ ) بیاد بیاوریم و آنچه او با پولس رسول در آغاز خدمت در انطاکیه انجام داد. در پایان نامه عبرانیان ما این شباهت عبارتی را مشاهده میکنیم که نویسنده میگوید: « لکن ای برادران از شما التماس دارم که این کلام نصحیت آمیز را متحمل شوید.» ( عبرانیان ۱۳ : ۲۲ ) اسم برنابا که به معنای تشویق کننده بود با عبارت نحصیت آمیز در این ایه، هر دو به یونانی عبارت پاراکلسیس معنی شده است.
همچنین برنابا اهل قبرس بود و قبرس نزدیک به شمال آفریقا. و باور و فرهنگ هلنیستی و افلاطونی که در شمال آفریقا در شهر اسکندریه یا الکساندریا شهرت و گسترش فراوانی داشت چه بسا در قبرس نیز رشد و شهرت فراوانی داشته است که هر چند نه اینکه ما عین آن را بلکه شباهت زیادی از آن را در نوشته عبرانیان میبینیم.
لوقا
اوریجن (۱۸۴- ۲۵۳) عبرانیان را به لوقا نسبت میدهد و کلمنت اسکندریه (۱۵۰- ۲۱۵ ) نویسنده بودن آن را نه بلکه ترجمه آن را از عبرانی به یونانی به لوقا ربط میدهد. او معتقد بود که پولس رسول بطور مستقیم و برای نیتی مشخص به زبان عبرانی این نامه را به یهودیان مسیحی شده مینویسد اما لوقا به دلیل تسلط و فن ماهرانه او به زبان یونانی آن را به یونانی ترجمه میکند. دلیل عمده بر نوع نوشتاری و بکار بردن لغات و کلماتی بود که بقول ما فارسی زبانها به زبان پیشرفته و شسته رفته یونانی بود و ما در هیچکدام از نوشته های پولس رسول چنین دستور زبانی را نداریم. دکتر گاتهیری نظر اینکه شاید شباهت زیاد سخنرانی استیفان در اعمال رسولان( ۱۷ )به قلم لوقا و شیوه بحث کردن عبرانیان، تعدادی از پدران کلیسا را به این واداشته بود که لوقا را نویسنده عبرانیان بدانند. او به تعدادی از این شباهتها اشاره میکند[1]. اینطور که استیفان در اعمال و نویسنده عبرانیان از تاریخ قوم اسراییل سخن میگویند. دوم اینکه هر دو از ابراهیم بعنوان کسی که از جانب خدا خوانده شد به سمت سرزمینی که هرگز آن را تصاحب نکرد سخن گفته اند.( اعمال ۷ : ۵ و عبرانیان ۱۱: ۸-۱۳ ) سوم اینکه هر دو به خیمه بعنوان یک نظم و سنت الهی اشاره کرده اند.( اعمال ۷ : ۴۴ و عبرانیان ۱۱: ۹ ) و نهایت اینکه هر دو اشاره میکنند که شریعت و قانون توسط فرشتگان به انسان داده شد.( اعمال ۷: ۵۳ و عبرانیان ۲: ۲ )
دکتر هییوت در کتاب خود با نقل قول کردن از موفات یکی از کارشناسان برجسته مسیحی، چند دلیل قانع کننده ارایه داده که لوقا نمیتوانسته نویسنده عبرانیان باشد. بسیاری از کارشناسان اشتراک دستوری و لغوی زیادی را مابین نوشته ها لوقا یعنی انجیل لوقا و اعمال رسولان با رساله عبرانیان میبینید و از اینرو او را احتمالا نویسنده آن خطاب میکنند. اما هییوت میگوید موفات بعنوان کارشناس برجسته زبان یونانی، تمام این سه نوشته را با دقت بررسی کرده و فقط شش کلمه بین نوشته اعمال رسولان و عبرانیان مشترک یافته و تنها دو کلمه در سه نوشته تکرار شده است. سپس ادامه داده و میگوید که لوقا بر طبق نوشته پولس رسول در کولسیان ۴: ۱۱ و ۱۴ یک غیریهودی بود لیکن غریب به اتفاق اکثر پدران کلیسا و کارشناسان و محققین مسیحی، نویسنده عبرانیان یک یهودی ایماندار مسیحی بوده است.[2]
کلمنت روم
شباهت غریب نوشته کلمنت روم بعنوان یکی از شاگردان یوحنا در نامه ایی که حوالی ۹۶ بعد از میلاد به کلیسای قرنتس مینویسد با نوشته عبرانیان بسیاری را بر این داشت از جمله جروم ( ۳۴۷- ۴۲۰ بعد از میلاد) که او را نویسنده عبرانیان خطاب کنند یا حدالقل بعنوان مترجم آن. لیکن در خصوص الهیات و مسیر فکری این شخص مطالبی مشاهده میگردد که بنا به آن دلایل نوشتجات او را و باور فکری او را در مسیر الهیات مسیحی قرار نمیدهد. بلکه فقط بعنوان شخصی که از شاگردان یوحنای رسول بوده و در یک برهه از زمان خدمات گسترده ایی و تاییدیه ایی بوده است بر شاگردان مسیح و نوشتجات آنها و تاثیر مسیحیت بر دنیای آن روز به قلم او.
سلوانس یا سیلاس
او کسی بود که نامه اول پطرس را برای او مینویسد.( اول پطرس ۵: ۱۲ ) برای اولین بار با نام او به همراه یهودا در اعمال ۱۵: ۲۲ آشنا میشویم. شورای اورشلیم او را به همراه یهودا معروف به برسابا با پولس و برنابا به انطاکیه میفرستد. در فصل ۱۶ او را با پولس رسول در زندان شهر فیلیپی میبینیم و از آنجا به بعد همراه پولس رسول شده و شریک سفرهای بشارتی او.( اول تسالونیکی ۱: ۱ و دوم تسالونیکی ۱: ۱ و دوم قرنتیان ۱: ۱۹ و اعمال رسولان ۱۵: ۲۲ ). مجددا، شباهت نوشتاری اول پطرس و نوع زبان یونانی برگرفته از ترجمه یونانی عهد عتیق، ساپتوجنت، بکار برده شده در این نوشته و اینکه نوشته عبرانیان نیز از چنین نوع زبان یونانی استفاده کرده است گمان بسیاری را بر این داشته تا او را نویسنده عبرانیان بدانند. اما قابل یادآوری است که مسیر فکری نوشته عبرانیان بیشتر برآمده از حوالی اسکندریه بوده و سلوانس نام عبرانی او، یکی از یهودیان اورشلیمی بود. در ضمن به گونه ایی سنتی و در طول تاریخ کلیسا او بعنوان نویسنده عبرانیان رای بالایی نداشته است.
اما دکتر هییوت چند دلیل برای سیلاس بعنوان نویسنده یا واعظ عبرانیان بودن نام میبرد که تاحدودی قانع کننده است هر چند به تایید جامع کلیسای خداوند در طول تاریخ نرسیده است:
۱-میدانیم که نویسنده و مخاطبین با هم اشنا بودند. ( عبرانیان ۶: ۹ و ۱۳: ۱۸ و ۱۹ و ۲۳ و ۲۴ ) چه خواننده گان یا شنونده گان نامه هلنیستهای یهودی مسیحی شده بوده باشند که در اورشلیم یا در روم زندگی میکردند، سیلاس آنها را میشناخته است. اگر « بابل » در اول پطرس ۵: ۱۳ منظور روم بوده، طوری که ما آن را در مکاشفه ( ۱۴: ۸ و ۱۷: ۵ ) آن را میخوانیم، پس سیلاس به گونه ایی با روم در ارتباط بوده است.
۲-عبرانیان ۱۳: ۲۳ میگوید که تیموتی برای نویسنده و مخاطبین آشنا بوده است . ما میدانیم که سیلاس و تیموتی همدیگر را میشناختند.( اول تسالونیکی ۱: ۱ و دوم تسالونیکی ۱: ۱ و دوم قرنتیان ۱: ۱۹ ) و میدانیم که تیموتایوس با پولس رسول در روم بوده از اینرو کلیسای روم هم تیموتایوس را میشناخته و هم سیلاس را.
۳-نویسنده عبرانیان بعنوان یک نویسنده یا مخاطب سنتی مکررا از ترجمه ساپتوجنت عهد عتیق استفاده کرده است و نویسنده اول پطرس نیز بارها در جملات و لغات و امور دستوری و بیانی آنها از یونانی شسته رفته ایی که در ترجمه ساپتوجنت ما شاهد هستیم استفاده کرده است.
۴-در ضمن چون سیلاس بعنوان یک یهودی و بخشی از کلیسای اورشلیم بوده است دانش او از سنت و مراسم معبد و قربانی که بطور دقیق و جزیی در عبرانیان بر آن تاکید شده است، دست داشتن سیلاس را بعنوان نویسنده عبرانیان بالا میبرد.[3]
لیکن مجددا باید قید کنم که کلیسای خداوند از همان ابتدا و در طول تاریخ آنچنان تاکیدی بر سیلاس بعنوان نویسنده یا مخاطب عبرانیان ندانسته است. شاید به این دلیل که آن بار الهیاتی و سنگین روحانی و نحوه گفتگو و دلیل آوردن این رساله آنچنان با سیلاس و شهرت و شخصیت او در تمام نامه های پولس رسول و نوشتجات عهد جدید هماهنگ نمیگردد. یعنی اگر او چنین شخصیتی داشت مانند آپولوس معروف میشد به دانش کلام و سخنوری. این ما را به نماینده بعدی این نامه هدایت میکند که همین خود آپولوس است.
ادامه دارد...
نویسنده: حسین گل هاشم
[1] Ibid.677.
[2] Ibid. 25-26.
[3] Ibid.29-30.